روکش دندان چیست ؟
روکش یا به عبارت دیگر پروتز دندان ثابت ، که به انگلیسی dental crown نامیده میشود، یک کلاهک فلزی یا سرامیکی و یا ترکیبی از هر دوی آنهاست که بر روی دندان های با تخریب گسترده گذاشته می شود ،تا علاوه بر حفاظت از آنها در برابر شکستن، عملکرد و زیبایی دندان نیز مجددا به آن باز گردانده شود
کاربرد روکش:
1.روکش دندان برای زیبایی
.کاربرد دیگر روکش دندان، استفاده از آن برای زیبایی (اصلاح بد رنگی دندانی یا پوزیشن بد دندان ) میباشد. در این موارد از روکش های سرامیکی استفاده می شود. که با توجه به موقعیت دندان مورد نظر و تعداد دندانهایی که قرار است روکش شوند، نوع سرامیک دندانی مورد استفاده متفاوت است.
2.روکش دندان برای دندانهای علامت دار
البته در مواردی که تاج دندان آسیب دیده و سمپتومها وعلایم ترک در دندان دیده شود نیز از روکش استفاده میشود. شایان ذکر است که شایعترین علامت این نوع آسیب به تاج دندان، درد دندان در حین جویدن است. و دندانپزشک معمولا از طریق دق کردن دندان در جهات مختلف به آن پی میبرد.
3.روکش دندان عصب کشی شده
زمانی دندان شما نیاز به روکش دارد که تاج دندان، به شدت آسیب دیده و با ترمیمهای معمول قابل پر شدن نیست، یکی از مواردی که این موضوع را باعث میشود، بعد از ( درمان ریشه ) است. چرا که دندانی که نیاز به روت کانال دارد ، نه تنها به علت پوسیدگی بخش وسیعی از تاج خود را از دست داده بلکه بعد از درمان ریشه نیز خشک و شکننده میشود و چه بسا اگر ترکی در تاج دندان باشد، دندان خرد شده و از بین می رود. روکش با محافظت دور تا دور دندان آن را در برابر نیروهای افقی و عمودی مستحکم ساخته و مانع از شکنندگی آن میشود.
انواع روکش دندان کدام است؟
همانطور که از نام آن بر می آید تمام بخش پوشش دهنده دندان از فلز ساخته شده که بسته به نوع فلزات موجود در آلیاژ آن میتواند فلز سفید یا زرد باشد.
مزایا :
بهترین روکش دندان است. چرا که تراش دندان بسیار کمتر است، باعث سایش دندانهای مقابل نمیشود، ماندگاری بسیار بالایی دارد چون کاملا فیت دندان می شود.
معایب :
تنها عیب آن ظاهر نازیبای آن است.
جنس روکشهای تمام فلز:
هیچ وقت یک فلز به صورت خالص نمیتواند جهت روکش استفاده شود، همیشه آلیاژهای فلزی هستند که برای روکشهای دندانی مورد استفاده قرار می گیرند.
آنچه که در انواع روکش دندان به عنوان گلد استاندارد محسوب میشود همین نوع روکش است. ۶۰℅ این آلیاژها شامل فلزات قیمتی ( طلا، پلاتینیوم، وگاهی پالادیوم ) است که بالغ بر ۴۰℅ آن طلاست. این همان چیزیست که در اصطلاح عموم جامعه « دندان طلا» نامیده میشود.
که بیش از ۲۵℅ از فلزات قیمتی تشکیل شده است.
کمتر از ۲۵℅ فلزات قیمتی را شامل میشود. و بقیه آن شامل نیکل ،کروم و...
همانطور که از نام آن بر می آید ، روکشهای تمام سرامیک به طور کامل از نوعی چینی مانند پرسلن ساخته شده است.
مزایا:
این روکشها در مقایسه با روکشهای pfm که روتین مطبهای دندانپزشکی است بسیار طبیعی تر به نظر میرسد چرا که فلزی در زیر آن به کار نرفته است.
لبه فلزی ناشی از روکشهای pfm معمول وجود ندارد
اگر کسی به آلیاژهای موجود در فلز آلرژی داشته باشد ،میتواند این روکشها را مد نظر داشته باشد.
معایب :
ساختار این انواع روکش بسیار ضعیف است . بنابراین فقط در دندانهای قدامی که زیبایی مد نظر است مورد استفاده قرار میگیرد.
1) پرسلن جاکت کراون : که بیش از صد سال پیش با عنوان روکش تمام سرامیک ابداع شد و بسیار ضعیف است و به همین دلیل امروزه زیاد مورد استفاده نیست.
2) پرسلنهای مدرن : که ادعا دارند با همان زیبایی جاکت کراون استحکام بالاتری دارند.
روکشهای pfm ترکیب سرامیک و فلز ( چینی باند شده به فلز )
آنچه که امروزه به عنوان روکش به صورت غالب در مطبهای دندانپزشکی استفاده میشود همین نوع روکش است.در واقع بخش فلزی دور تا دور دندان را پوشش میدهد و به عنوان بخش هسته ای استحکام روکش را سبب میشود و پرسلن یا چینی روی آن ،زیبایی روکش را منجر میشود. در واقع ترکیبی از زیبایی و استحکام.
مزایا :
استحکام بالا تر در مقایسه با روکش سرامیکی دندان،
فیتنس خوب فلز با دندان ( عمر این روکشها از تمام فلزها کمتر و از تمام سرامیکها بیشتر است. )
معایب:
سایش دندان مقابل در مواردی که گلیز روکش از بین رفته است.
احتمال ترک یا پریدگی چینی روکش.( اگر کم باشد ترمیم با کامپوزیت و اگر زیاد باشد تعویض روکش مدنظر قرار میگیرد. )
بعضی موارد فلز لبه روکش دیده میشود ، به ویژه بعد از تحلیل لثه که این اتفاق مهمی است به ویژه در دندانهای قدامی.
ضخامت بالاتری از دندان تراش میخورد.
روکش دندان ساخته شده از زیرکونیوم (زیرکونیا) ظاهر و ساختار یک دندان طبیعی را شبیه سازی میکند، اما به سادگی روکشهای ساخته شده از پرسلاین یا سرامیک شکسته نمیشوند. بسیاری از دستگاههای دیجیتال میتوانند این روکش را در طول یک روز بسازند.
امروزه پیشرفتهترین روکشهای دندانی در دنیا روکشهای نشکن و مقاوم زیر کونیوم بوده که سازگاری بسیار بالای روکشهای زیرکونیا با بافت زنده و سازگاری بیولوژیکی آن با مخاط دهان و نمای منحصر به فرد و کاملا طبیعی این روکش ها باعث شده که به عنوان بهترین روکش دندان شناخته شوند
مزایا روکش دندان:
فیتنس عالی،
استحکام بالا در هر نقطه از دهان.
زیبایی دندانهای طبیعی را احیا میکند،
سیاهی لبه لثه که در روکشهای pfm بسیار شایع است در آن دیده نمیشود.
در افرادی که آلرژی فلزی دارند قابل استفاده است
معایب روکش دندان :
قیمت روکش دندان زیرکونیوم به نسبت گرانتر است.
روکش دندان آی پی اس (IPS)
روکش دندان یکی از مواردی است که هم برای پیشگیری از خراب شدن و هم برای درمان دندان ها به کار می رود. روکش های دندانی به شکل های فلزی و سرامیکی و یا ترکیبی از هر دوی آنها طراحی و ساخته می شود. امروزه روکش های متفاوتی در لابراتوارها ساخته می شوند. یکی از این نوع روکش های دندانی که بسیار پر طرفدار می باشد روکش دندان آی پی اس (IPS) است
مزایای روکش دندان آی پی اس
این روکش دارای اتصال بسیار قوی و محکمی هستند. که به طور کامل روی سطح دندان چسبیده و طول عمر بالایی نیز دارد.
این نوع روکش دندان به جهت رنگ و جنس موادی که در آن به کار رفته است زیبایی و طاهری طبیعی دارد.
امکان تغییر رنگ دلخواه در این نوع روکش وجود دارد.
این نوع روکش مانند دیگر روکش ها برای نصب روی دندان ها باید از تراشیدن مقداری از سطح دندان ها استفاده کرد. میزان تراش لازم در دندان ها مانند دیگر روکش ها می باشد.
این نوع از روکش برای افرادی که به روکش های فلزی حساسیت نشان می دهند گزینه مناسبی است.
معایب روکش دندان آی پی اس
هزینه روکش دندان آی پی اس نسبت به دیگر روکش ها بالاتر است. و برای آن باید هزینه های بیشتری را پرداخت.
روکش دندان آی پی اس برای دندان های جلویی کاربرد دارد و برای دندان های عقبی و آسیا گزینه مناسبی نیستند.
بهترین نوع روکش دندان کدام است ؟
بهترین نوع روکشها، روکشهای تمام فلزی با فلزات قیمتی و به عبارتی روکشهای تمام طلا میباشند که زیبایی را تامین نمیکنند.
بعد از ان روکش زیرکونیا بهترین روکش است
چگونه یک روکش زیبایی بر روی دندان قرار می گیرد؟
این روش درمانی تحت بی حسی موضعی انجام می شود. این درمان شامل دو مرحله است که بسیار مشابه روش درمانی روکش است. مراحل روکش دندان به شرح زیر است:
مرحله اول:
در این مرحله از مراحل روکش دندان دندان پزشک، دندان شما را برای روکش کردن آماده می کند. برای این کار دندان را قبل از تغییر شکل آن با استفاده از یک دریل کوچک تمیز می کند. ایده اصلی انجام این کار اطمینان از این موضوع است که دندان شما در شرایط مناسب برای درمان قرار دارد و امکان قرار دادن روکش بر روی آن وجود دارد. علاوه بر این لازم است اندازه و ظاهر دندان با روکش آن در این مرحله هماهنگی داشته باشد.
در ادامه دندان پزشک یک الگو از دندان های شما تهیه کرده و برای آزمایشگاه جهت ساخت قالب ارسال می کند. از این قالب برای ساخت روکش دندان استفاده می شود. در این زمان ممکن است از شما خواسته شود از یک روکش موقت دندان تا زمان آماده شدن روکش نهایی استفاده کنید.
مرحله دو:
در این مرحله روکش جدید ساخته شده بر روی دندان شما قرار داده می شود. دندان پزشک در این مرحله سطح دندان را با اسید خراش می دهد تا بتواند یک سطح زبر بر روی آن ایجاد کند. انجام این کار باعث می شود روکش دندان بطور محکم به دندان بچسبد. دندان پزشک در ادامه روکش را بر روی دندان شما قرار می دهد و از شما می خواهد مناسب بودن آن را قبل از چسباندن روکشها به دندان بررسی کنید.
به هر حال مراحل فوق فقط برای روکش کردن یک دندان استفاده می شود. به این ترتیب اگر شما به دنبال روکش کردن چند دندان خود هستید، لازم است این روش درمانی بر روی هر یک از دندان ها مطابق مراحل فوق در چند جلسه درمانی انجام شود.
دلایل خارج کردن روکش دندان
به دلایل زیر ممکن است لازم باشد روکش دندان خود را خارج کنید:
عمر یک روکش دندانی
اصولا در یک حالت آرمانی دندانهای هر فرد تا پایان عمر او باید به او خدمت کند، اما متاسفانه عواملی از قبیل پوسیدگی ، شکستن دندان، بیماریهای لثه و ....باعث میشود ما دندانهای سالم اولیه خود را از دست بدهیم.
به طور متوسط عمر روکش دندان بین 5 تا 15 سال هست.